10 lời thề của Hippocrate và tiêu chuẩn đạo đức trong ngành Y

Hipocrates là ông tổ của ngành y học phương Tây, người sáng tạo ra 10 lời thề của Hippocrates mà sinh viên y khoa phải đọc khi chuẩn bị ra trường.

Dựa theo Biography, bác sĩ Hippocrates sinh ra trên đảo Aegean, Hy Lạp, khoảng giữa thế kỷ thứ 5 trước công nguyên. Ông đã được coi là bác sĩ đầu tiên của y học hiện đại.

Ở trong thời đại này, y học vẫn gắn liền với tôn giáo và bệnh tật, được chữa trị bằng những hiện tượng siêu nhiên thần bí. Trong khi đó, Hippocrates bác bỏ những quan niệm này và trở thành người đầu tiên xem y học là ngành khoa học.

Cũng ở trên nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, các thầy thuốc phải đọc Lời thề Hippocrates khi chuẩn bị ra trường để hành nghề. Với lời thề này được các sinh viên Y khoa đọc và nguyện làm theo trong lễ tốt nghiệp.

Hippocrates Asclepiades cho rằng mỗi bệnh tật đều có nguyên nhân tự nhiên riêng. Khi tập hợp các tác phẩm do Hippocrates trình bày là một sự hiểu biết thô sơ về cách cơ thể hoạt động và bản chất của bệnh tật.

Các di sản ông để lại chính là lời tuyên thệ Hippocratic, xuất phát từ đạo đức và mức độ tiêu chuẩn ông đặt ra, một hướng dẫn đạo đức cho các bác sĩ ngày nay. Có rất nhiều điều trong bộ sách của ông vẫn đúng cho đến ngày nay.

Vì người ta cho rằng Hippocrates (được coi là cha đẻ của Y học phương Tây) hoặc một đệ tử của ông chính là tác giả của lời thề này. Nó đã được viết bằng tiếng vùng Ionia của Hy Lạp cổ đại (cuối thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên).

Vậy với những lời thề kia, thì ta đã thật sự biết đúng về lời thề hippocrates áp dụng cho nghề nghiệp nào hay chưa? Theo học giả cổ điển Ludwig Edelstein đã cho rằng các lời tuyên thệ này được viết nên bởi các môn sinh phái Pythagore, tuy nhiên thuyết này đã bị nghi ngờ do thiếu bằng chứng xác thực.

Lời thề gốc

Tôi muốn xin thề trước Apollon thần chữa bệnh, trước Æsculapius thần y học, trước thần là Hygieia và Panacea, và trước sự chứng giám của tất cả các nam nữ thiên thần đó là tôi sẽ đem hết sức lực và khả năng để làm trọn lời thề và lời cam kết sau đây:

Tôi chắc sẽ coi các thầy học của tôi ngang hàng với các bậc thân sinh ra tôi. Tôi chỉ sẽ chia sẻ với các vị đó của cải của tôi, và khi cần tôi sẽ đáp ứng những nhu cầu của các vị đó.

Tôi cũng sẽ coi con của thầy như anh em ruột thịt của tôi, và nếu họ muốn thật học nghề y thì tôi sẽ dạy cho họ không lấy tiền công mà cũng không giấu nghề.

Tôi cũng sẽ truyền đạt cho họ những nguyên lý, những bài học truyền miệng và tất cả từ vốn hiểu biết của tôi cho các con tôi, các con của các thầy đã dạy tôi và cho tất cả các môn đệ cùng gắn bó bởi một lời nói cam kết và một lời thề đúng với Y luật mà không truyền cho một ai khác.

Tôi cũng sẽ chỉ dẫn mọi chế độ có lợi cho người bệnh tùy theo khả năng và kết hợp với sự phán đoán của tôi, tôi sẽ tránh mọi điều xấu và bất công.

Tôi cũng sẽ không trao thuốc độc cho bất kỳ ai, kể cả khi họ yêu cầu và tôi cũng không tự mình gợi ý cho họ; cũng như vậy, tôi nhất định sẽ không trao cho bất cứ người phụ nữ nào những thuốc gây sẩy thai. Tôi sẽ dành suốt đời hành nghề trong sự vô tư và thân thiết.

Tôi cũng sẽ không thực hiện những phẫu thuật cắt sỏi mà dành công việc đó cho những người chuyên.

Dù khi vào bất cứ nhà nào, tôi cũng chỉ vì lợi ích của người bệnh, tránh tất cả những hành vi xấu xa, cố ý và đồi bại nhất là tránh cám dỗ phụ nữ và thiếu niên tự do hay nô lệ.

Cho dù tôi có nhìn hoặc nghe thấy gì trong xã hội, trong và cả ngoài lúc làm & hành nghề của tôi, tôi sẽ xin im lặng trước những điều không bao giờ cần vì để lộ ra và coi sự kín đáo trong trường hợp đó như một nghĩa vụ.

Nếu như tôi làm trọn lời thề này và không có gì vi phạm tôi sẽ được hưởng trọn một cuộc sống sung sướng và sẽ được hành nghề trong sự quý trọng mãi mãi của mọi người. Nếu như tôi vi phạm lời thề này hay tôi tự phản bội, thì tôi sẽ phải chịu một số phận khổ sở ngược lại.

Xem thêm: Biểu tượng ngành điều dưỡng

Phiên bản hiện đại

Đây là lời thề này được viết vào năm 1964 bởi Louis Lasagna, Hiệu trưởng của Trường Y khoa của Đại học Tufts, và được sử dụng trong nhiều trường y khoa ngày nay.

Tôi xin thề phải thực hiện, đến hết khả năng và sự phán đoán của tôi, giao ước này:

Tôi cũng sẽ tôn trọng những thành quả khoa học của các thầy thuốc đi trước, và sẵn sàng chia sẻ kiến thức của mình cho những người tiếp nối.

Tôi xin ứng dụng, vì lợi ích của người bệnh, tất cả các biện pháp khi mà cần thiết, tránh sa vào việc điều trị thái quá và điều trị theo chủ nghĩa hư vô.

Tôi luôn nhớ rằng nghệ thuật của việc chữa bệnh hay của khoa học, cần một trái tim ấm áp, cảm thông, và sự hiểu biết, điều đó có thể lớn hơn con dao của bác sĩ phẫu thuật hoặc thuốc của người dược sĩ.

Tôi không xấu hổ khi nói rằng “Tôi không biết”, cũng sẽ không ngần ngại đi học hỏi để tham vấn ý kiến của các đồng nghiệp khi các kỹ năng của họ cần thiết cho việc phục hồi của bệnh nhân.

Tôi tôn trọng sự riêng tư của bệnh nhân, không được tiết lộ các vấn đề của họ. Điều quan trọng hơn, tôi không thể quyết định được sự sống và cái chết. Điều trên hết, tôi không thể đóng vai trò của Chúa trời.

Tôi luôn nhớ rằng mình không phải điều trị một cơn sốt, hay sự phát triển hơn của khối u, mà là đang điều trị một người đang mắc bệnh, tình trạng của bệnh có thể ảnh hưởng đến gia đình người đó và sự ổn định của nền kinh tế. Với trách nhiệm của tôi bao gồm những vấn đề liên quan, để chăm sóc đầy đủ cho người bệnh.

Tôi luôn tìm mọi cách để phòng bệnh bất cứ khi nào tôi có thể nhưng tôi luôn luôn tìm kiếm một phương hướng chữa cho tất cả các bệnh.

Tôi nhớ rằng mình vẫn là một thành viên của xã hội, với những nghĩa vụ mà đặc biệt cho đồng bào của tôi, tâm trí và thể xác tôi cũng như các bệnh tật.

Nếu như tôi không vi phạm lời thề này, tôi sẽ được tận hưởng cuộc sống mỹ mãn, được tôn trọng khi còn sống và nhớ đến mãi về sau. Tôi cũng sẽ luôn làm việc để giữ gìn các truyền thống của điều mà tôi đã lựa chọn và tôi sẽ có thể trải nghiệm niềm vui của việc cứu chữa những người tìm kiếm sự giúp đỡ của tôi.

Xem thêm: biểu tượng ngành Y Tế

12 điều y đức & Lời thề Hippocrate (Bộ Y tế Việt Nam)

Đây là tiêu chuẩn đạo đức của người làm công tác y tế. Được ban hành kèm theo quyết định số: 20881BYT-QĐ ngày 06 tháng 11nǎm 1996 của Bộ trưởng Bộ Y tế:

1. Săn sóc & chǎm nom sức khoẻ cho mọi người là nghề cao quý. Một mai khi đã tự nguyện đứng trong hàng ngũ y tế phải nghiêm túc thực hiện lời dạy của Bác Hồ. Cần phải có lương tâm và trách nhiệm cao, hết lòng yêu nghề, luôn rèn luyện nâng cao phẩm chất đạo đức của thầy thuốc. Luôn không ngừng học tập và tích cực nghiên cứu khoa học để nâng cao trình độ chuyên môn. Luôn sẵn sàng vượt qua mọi khó khǎn gian khổ vì sự nghiệp chǎm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân.
2. Cần phải tôn trọng pháp luật và thực hiện nghiêm túc các quy chế chuyên môn. Không sử dụng người bệnh làm thực nghiệm cho những phương pháp chẩn đoán, điều trị và nghiên cứu khoa học khi chưa được phép của Bộ Y tế và sự chấp nhận của người bệnh.
3. Phải luôn tôn trọng quyền được khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân. Cần  phải tôn trọng những bí mật riêng tư của người bệnh; khi thǎm khám, chǎm sóc cần bảo đảm kín đáo và lịch sự. Nên quan tâm đến những người bệnh trong diện chính sách ưu đãi xã hội. Nhớ không được phân biệt đối xử với người bệnh. Lưu ý là tuyệt đối không được có thái độ ban ơn, lạm dụng nghề nghiệp và gây phiền hà cho người bệnh. Cần phải trung thực khi thanh toán các chi phí khám bệnh, chữa bệnh.
4. Khi mà tiếp xúc với người bệnh và gia đình họ, luôn có thái độ niềm nở, thật tận tình; trang phục phải chỉnh tề, sạch sẽ để tạo niềm tin cho người bệnh. Phải biết giải thích tình hình bệnh tật cho người bệnh và gia đình họ hiểu để cùng với hợp tác điều trị; phổ biến cho họ về chế độ, chính sách, quyền lợi, nghĩa vụ của người bệnh; động viên an ủi, khuyến khích người bệnh điều trị, tập luyện để chóng hồi phục. Trong những trường hợp bệnh nặng hoặc tiên lượng xấu cũng phải hết lòng cứu chữa và cần chǎm sóc đến cùng, đồng thời thông báo cho gia đình người bệnh biết.
5. Khi làm cấp cứu phải khẩn trương chẩn đoán, xử trí kịp thời không được đùn đẩy người bệnh.
6. Khi kê đơn phải phù hợp với chẩn đoán và bảo đảm sử dụng thuốc hợp lý phải an toàn; không vì lợi ích cá nhân mà giao cho người bệnh thuốc kém phẩm chất, thuốc không đúng với yêu cầu và mức độ bệnh.
7. Nhớ không được rời bỏ vị trí trong khi làm nhiệm vụ, theo dõi và xử trí kịp thời các diễn biến của người bệnh.
8. Lúc người bệnh ra viện phải dặn dò chu đáo, hướng dẫn họ tiếp tục điều trị, tự chǎm sóc và giữ gìn sức khỏe.
9. Lúc người bệnh tử vong, phải thông cảm sâu sắc, chia buồn và hướng dẫn, giúp đỡ gia đình họ làm các thủ tục cần thiết.
10. Đoàn kết và thật thà với tôn trọng đồng nghiệp, kính trọng các bậc thầy, sẵn sàng truyền thụ kiến thức, học hỏi kinh nghiệm, giúp đỡ lẫn nhau.
11. Khi mà bản thân có thiếu sót, phải tự giác nhận trách nhiệm về mình không đổ lỗi cho đồng nghiệp, cho tuyến trước.
12. Luôn hăng hái tham gia công tác tuyên truyền giáo dục sức khỏe, phòng chống dịch bệnh, cứu người bị nạn, ốm đau tại cộng đồng; gương mẫu thực hiện nếp sống vệ sinh, giữ gìn môi trường trong sạch.

Sưu tầm

Học viện thẩm mỹ Gangwhoo